Arbiter in opleiding

Sinds maart volg ik in Haarlem op het Bondsbureau de cursus schaakarbiter A. Echt nodig is dat niet, want recent zijn twee clubgenoten (Fred en Gerard) “afgestudeerd” . Maar het is wel leuk.

 

Een collega vroeg mij: “Waar heb je nou een arbiter voor nodig tijdens het schaken”? Met recht onderstreepte zij hiermee indirect het onkreukbare karakter van de schaker – iets waarop wij ons eigenlijk wel een weinig mogen beroemen. In mijn antwoord vergeleek ik de schaakpartij met een voetbalwedstrijd waarbij er één overtreding per tien wedstrijden wordt begaan. Daarmee doe ik het schaken te kort (de verhouding ligt immers nog veel lager), maar anders ga je als cursist helemaal twijfelen aan het nut van de cursus. Om de eigenwaarde te redden moet het aanzien van de sport het ontgelden, eigenlijk.

Een aantal van de regels, die door meester Aart Strik worden uiteengezet, voelen behoorlijk overdreven aan. Een aardig voorbeeld daarvan is de promotie, waarbij een omgekeerde toren wordt gebruikt om een dame te representeren. Het mag niet; of misschien beter gezegd: het mag wel maar het is gewoon een toren – ook al heeft U “dame” gezegd. Wie het aldus gepromoveerde stuk vervolgens over een diagonaal verplaatst kan van een tegenstander een claim verwachten dat hij een onreglementaire zet heeft gedaan. De juiste wijze is: Als er geen dame in de buurt is de klok stilzetten en de wedstrijdleider om een dame vragen.

Zelf zal ik er wel voor uitkijken mijn toren nog om te keren. In een recente partij tegen Erwin rende ik tussendoor maar snel naar een ongebruikt bord om daar de dame te graaien, toen mijn pion e7 had bereikt. Maar wie zal het iemand kwalijk nemen als toch een omgekeerde toren wordt gebruikt? Het is wel kinderachtig, want iedereen wéét wat er bedoeld wordt. Of wordt Gerard niet helemaal gek als hij één of twee keer per avond zijn eigen partij moet onderbreken omdat weer iemand behoefte heeft aan een tweede dame? Toch is het goed te weten, en als (bijvoorbeeld in een bondswedstrijd) de situatie voorkomt heeft de scheidsrechter weinig andere keus dan de toren voor de duidelijkheid rechtop te zetten, en de speler een tijdstraf te geven.

Maar dit soort dingetjes maken de cursus toch leuk.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *