Het regelmatige bezoek aan het Westfries Archief kent deze dinsdagmiddag twee hoogtepunten: de pauze en de ontdekking dat Rudolf Loman bij Caïssa is geweest.
De dinsdag is in het Westfries Archief een van de drukkere dagen en zo’n man en vrouw of vijftien zoeken van alles en nog wat na en op. Rond half drie, als je een aantal uren bezig bent geweest, is het tijd om even te stoppen en – gratis – koffie, thee of chocolademelk te drinken. Vlakbij de ingang is een apart gedeelte waar een automaat staat, waarin al dat lekkers zit. Uit knop 6 komt warme chocolademelk, mijn vaste versnapering.
Er staan een paar tafels en een stuk of tien stoelen die allemaal bezet zijn en in een grote kring houden we (de vaste bezoekers) een gezellige pauze. De chocolademelk is in trek en daarom moet ik het ditmaal doen met espresso. Ook aan te bevelen.
Aan de andere kant van de ingang is de hoek, waar op beeldschermen oude krantenpagina’s kunnen worden bekeken. Als de kop espresso leeg is, ga ik daar weer verder met mijn speurtocht naar teksten waarin Caïssa voorkomt. De Nieuwe Hoornsche Courant van donderdag 9 april 1931 toont een verrassing. In een berichtje is te lezen dat Rudolf Loman ‘geheel onverwachts op de laatste clubavond van Caïssa is verschenen’. Met hem wordt afgesproken dat hij, als 70-jarige, drie dagen later (op vrijdag 10 april) in hotel De Roskam blindpartijen zal spelen tegen vijf van de sterkste schakers van Caïssa. Dat zijn dominee Bolland, Tensen, De Blaauw, De Vos en voorzitter Velzeboer. Een verslag van die bijzondere blindsimultaanwedstrijd heeft de Nieuwe Hoornsche Courant niet, maar dat kom ik wel tegen in Onze Courant van zaterdag 11 april. Dan blijkt Loman tegen vier man te hebben gespeeld. De Vos, Velzeboer en Neefjes verliezen, Willem Tensen krijgt een remise-aanbod dat hij gretig aanneemt.
Rudolf Loman (1861-1932) was ruim honderd jaar geleden een van de grote schakers van Nederland. Hij veroverde zeven keer de nationale titel, waarvan die van 1912 de officiële status had. Het einde van zijn carrière loopt gelijk met het begin van die van Max Euwe.
Op de dinsdagse clubavond toch maar even aan onze nestor Jan Haijer gevraagd of hij Rudolf Loman kent. ,,Hij heeft een keer in Groningen een preludium en fuga van Johann Sebastian Bach, maar toegeschreven aan diens oudste zoon Wilhelm Friedemann, gespeeld’’, is het antwoord. Jan weet veel, zo blijkt weer. Want Rudolf Loman was behalve schaker (erelid van Staunton, de vorige club van Jan) ook organist en heeft in Londen gewoond, waar hij muzieklessen gaf.
Terug nog even naar die aprilweek in 1931. Hoe moet je je, anno 2011, die voorstellen? Dat is niet zo moeilijk. Jan Timman komt komende dinsdag geheel onverwachts op Caïssa’s clubavond langs. Er wordt afgesproken dat hij vrijdag 11 november blindpartijen zal spelen tegen vijf van de sterkste schakers van Caïssa, te weten Peter Holscher, Erik van Tooren, Ton Wessels, Ronald Ritsema en voorzitter Fred Avis. En dan maak ik een verslag voor Onze Website.