Na bijna 14.000 zetten loopt menig schaker verlekkerd naar de uitgang van café De Groene. Aan het einde van het NHSB-rapidkampioenschap mogen alle deelnemers een greep doen in een doos met zeebanket.

Want het evenement met zeven ronden van 20-minutenpartijtjes wordt al jaren in Volendam gehouden. Beroemd als vissersdorp en dus heeft Schaakclub Volendam, met de Stichting Schaken in Noord-Holland de organisator, een traditioneel afscheidscadeau voor alle spelers. Dat gaat er altijd in. Niet voor niets zegt winnaar Rob Schoorl – die alleen een half punt heeft verspeeld aan Yong Hoon de Rover – bij de prijsuitreiking: ,,Voor de makreel kom ik terug.’’

Op deze zonnige eerste novemberzaterdag is het druk op de Volendammer dijk. Menig toerist kijkt even naar binnen, als hij (of zij) langs De Groene loopt. Het café-restaurant aan de Haven 104 is deze dag een besloten club, waar alleen de behendigheidskunstenaars op de 64 velden naar binnen mogen. Ze zitten er, rond de klok van elf uur, allemaal: 67 rapidschakers. Verdeeld over een hoofdgroep met twaalf man en achtkampen voor de overige spelers en speelsters.

Alle deelnemers passen precies in het sfeervolle café. Er moeten zelfs twee ronde tafels worden gebruikt om de 33 borden te kunnen plaatsen. Kort voor het toernooi heeft NHSB-bestuurslid Erik Jostmeijer op de website van de Noordhollandse Schaakbord stevig reclame gemaakt. ,,De makrelen zwemmen nog voor de kust van Volendam in het IJsselmeer, maar de vissersboten liggen klaar om er voor elke deelnemer eentje vers te vangen’’, heeft hij geschreven.

Afgezien van de vraag of je een vis ook niet vers kunt vangen (wij schakers zijn doordenkers), valt bij schrijver dezes pas in de loop van de middag het dubbeltje. Een makreel is een zeevis en het lokkertje van Erik is dus een soort sluikreclame. Het versluikt de waarheid. Maar het belangrijkste is dat zijn aas wordt gevreten en de schaakclub uit Volendam voor het NHSB-kampioenschap een uitverkocht huis heeft.

Met Caïssa zijn we tien man sterk naar de parkeerplaats achter de AMVO gereden. Waarschijnlijk is het de grootste afvaardiging ooit voor een individueel toernooi, het Tata Steel Chess Tournament even buiten beschouwing gelaten. Caïssa is vertegenwoordigd in op één na alle groepen, maar de concurrentie is sterk en het aantal prijswinnaars blijft beperkt tot twee. Fred Avis in groep B en Hans de Vries in groep D eindigen op de tweede plaats.

Fred staat bij het ingaan van de slotronde bovenaan en heeft Jan Veerman (Verdi) als laatste tegenstander. De troef van de organiserende club kijkt tegen een punt achterstand aan. Caïssa’s voorzitter kan het toch weer niet laten om aanvallend te spelen, waar voorzichtigheid misschien beter op zijn plaats is. Fred is evenwel geen remiseschuiver en dat blijkt uit het eindspel. Zijn dame alleen is kansloos tegen de twee torens en een loper van de Volendammer. Op basis van het onderlinge resultaat pakt laatstgenoemde de groepszege.

De ene Jan Veerman is de andere niet. Hans de Vries zit in de vijfde ronde tegenover Jan Veerman (Kluit). Caïssa’s competitieleider kijkt tegen een prettige, maar nog niet gewonnen stelling aan. Met zijn dame geeft Hans schaak op h6 (de koning staat op h8), waarop de zwartspeler met weinig tijd op de klok pardoes een toren op h7 plaatst en min of meer zichzelf mat zet. Want op de diagonaal naar dat veld staat een witte loper.

Er zijn gedurende de hele middag veel van dat soort stellingen. Clubgenoot Bert Spil neemt het op tegen het Heerhugowaardse talent Maaike Keetman, door Piet Peelen geïnterviewd voor het oktobernummer van Schaakmagazine. De nu 12-jarige scholiere is in 2009 nog Nederlands rapidkampioene in haar leeftijdscategorie geworden en nam onlangs deel aan het Europees kampioenschap met normale bedenktijd en scoorde vijf uit negen. Bert is gewaarschuwd, al komt hij toch in een verliezend eindspel terecht. Beiden hebben een koning en vijf pionnen (twee op de ene vleugel, drie op de andere). De klok redt de Hoornse routinier die de oppositie aan zijn jonge tegenstandster moet laten. Met nog minder dan een minuut over accepteert Maaike het remise-aanbod. Ze zal in haar groep op een mooie derde plaats eindigen.

Zelf kom ik een treetje lager terecht en dat levert waarschijnlijk een wereldrecord op. Met 4½ punt uit zeven partijen buiten de eerste drie vallen komt immers zelden voor. Opvallend is dat ik veel beter speel dan een maand eerder op het Chrysantentoernooi in Heerhugowaard, waar het eindresultaat de eerste plaats in de groep was. Maar ik tref het niet dat in mooie partijen tegen Frits Welling en Frank Reurs beide witspelers het eindspel keurig afronden en ik tweemaal naast het net vis. Onze groep krijgt wel de enige winnares. De 19-jarige Shannon Vlaar houdt haar zeven tegenstanders – met een gezamenlijke schaakervaring van pak ’m beet anderhalve eeuw – achter zich.

Pechvogel is ook Peter Holscher. Hij begint het NHSB-kampioenschap tegen titelverdediger en grootmeester Dimitri Reinderman. Twee clubkampioenen van Caïssa, alleen hebben ze nooit tegen elkaar gespeeld. Dimitri veroverde de titel als Caïssa-talent (in 1987), Peter is als Caïssa-veteraan drievoudig kampioen (2008, 2009 en 2011). In de hoofdgroep van twaalf man hebben drie deelnemers een lagere rating dan hem en Peters score van drie punten is bepaald niet slecht. Er zijn in totaal vijf spelers die op drie punten eindigen en drie van hen vallen in de prijzen. Peter net niet, zoals Frank Tieken in groep F op basis van het onderlinge resultaat vierde wordt.

Maar uiteindelijk gaat het toch vooral om een gezellige schaakdag. Tijdens de pauze, tussen de derde en vierde ronde, hebben een stuk of acht Caïssa-spelers zich een ronde tafel die voorin het café staat als stamtafel toegeëigend. Het is tijd om de inwendige mens te versterken. Als Frank een mop over Sinterklaas vertelt, wordt een door mij bestelde – prachtig ronde – uitsmijter gebracht. Ineens zie ik in de twee eierdooiers twee ogen. Van een halve uiring maak ik een lachende mond en enkele maiskorrels worden een neus. De rauwkost is perfect voor de baard. ,,Bedoel je deze man?’’ vraag ik aan Frank. De meligheid heeft toegeslagen.

En hoe zit het ook alweer met die 14.000 zetten? Als iedere speler gemiddeld dertig zetten per partij doet, kom je op een dagtotaal van 210. Het NHSB-kampioenschap trok 67 deelnemers en 67 x 210 is 14.070. De laatste groep telde echter zeven schakers, met elk een dagtotaal van 180 zetten.

Zullen we volgend jaar de 15.000 halen? Want dat het Noord-Hollandse rapidschaakcircus terugkeert in Volendam, staat vast. De organisatie stak goed in elkaar, de arbiters Paul Roomer en Edwin Woudt klaarden de klus kundig en Anneke was een uitstekende gastvrouw. Toen Nico Koning haar namens Schaakclub Volendam met een bos bloemen bedankte en vroeg of ‘we’ volgend jaar weer mogen komen, antwoordde ze stellig: ,,Zeker weten.’’

Eindstanden (met clubnaam en rating):
Hoofdgroep:
Rob Schoorl (Purmerend, 2319)………………6½
Yong Hoon de Rover (Purmerend, 2299)………..5½
Dimitri Reinderman (Purmerend, 2611)………..5
Manuel Bosboom (ZSC/Saende, 2382)…………..5
Marc Helder (Aartswoud, 2059)………………3
Pieter Hopman (Purmerend, 2339)…………….3
Warner de Weerd (Purmerend, 2181)…………..3
Bart-Piet Mulder (De Wijker Toren, 2193)…….3
Peter Holscher (Caïssa, 2142)………………3
Frank Agter (De Waagtoren, 2102)……………2½
Jan Seeleman (HWP, 1998)…………………..1½
Adri Haakman (KTV, 2060)…………………..1
Groep A:
Arjon Buikstra (HSV De Eenhoorn, 1997)………6
Dennis Keetman (De Waagtoren, 1914)…………4½
Seréyo Bekkink (HSV De Eenhoorn, 1885)………4
Enno Veerman (Volendam, 1923)………………3½
Sjoerd Kelder (Caïssa, 1953)……………….3½
Piet Kuijs (Castricum, 1889)……………….2½
Jan Tol (Volendam, 1891)…………………..2
Johan Plooijer (De Waagtoren, 1878)…………2
Groep B:
Jan Veerman, Verdi (Volendam, 1780)…………5
Fred Avis (Caïssa, 1855)…………………..5
Maaike Keetman (De Waagtoren, 1797)…………4½
André Hendriks (HWP, 1791)…………………4
Bert Spil (Caïssa, 1815)…………………..3½
Lucas Boots (Aartswoud, 1786)………………2
Gerard Kuijs (Castricum, 1774)……………..2
Reinier Bodemeijer (Volendam, 1780)…………2
Groep C:
Rob Greven (WSC De Pion, 1740)……………..6
Robert Schilder (Volendam, 1750)……………4
Nico Koning (Volendam, 1769)……………….4
Paul Tuijp (HWP, 1745)…………………….3½
Arend Stapel (Caïssa, 1747)………………..3
Erwin Brouwer (Caïssa, 1763)……………….3
Dirk Mantel (Schaaklust, 1737)……………..2½
Aad Laan (Caïssa, 1745)……………………2
Groep D:
Ingmar Visser (Kijk Uit, 1704)……………..6
Hans de Vries (Caïssa, 1695)……………….5½
Martin van Zaanen (De Vennep, 1658)…………4
Albert Droog (Schaaklust, 1691)…………….3½
Hans Keizer (Volendam, 1693)……………….3
Jan Barteling (Schaakgroep Koedijk, 1676)……2½
Jan Veerman, Kluit (Volendam, 1700)…………2
Cornelis Groot (Purmerend, 1659)……………2½
Groep E:
Shannon Vlaar (De Waagtoren, 1627)………….5½
Frits Welling (HWP, 1604)………………….5
Frank Reurs (Purmerend, 1649)………………4½
Co Buysman (Caïssa, 1643)………………….4½
Peter Folkertsma (Oppositie, 1610)………….3
Cees de Vlieger (De Vennep, 1584)…………..2½
Jaap Limmen (Vredeburg, 1548)………………2
Richard Sauer (Oppositie, 1440)…………….1
Groep F:
Thijs Heijltjes (HWP, 1533)………………..5½
Erwin van Oeffel (ZSC/Saende, 1546)…………5
Anton Stevens (Purmerend, 1500)…………….4
Frank Tieken (Caïssa, 1525)………………..4
Fred Bruning (Volendam, 1500)………………3½
John Fokke (Schaakgroep Koedijk, 1536)………3
Jan de Jong (Krommenie, 1530)………………1½
Jim Meij (De Vennep, 1511)…………………1½
Groep G:
Mark van der Ploeg (De Uil, 1488)…………..5
Gerard Lonnee (Purmerend, 1338)…………….4
Joey Bekkink (HSV De Eenhoorn, 1434)………..3½
Carlo Oud (Heerhugowaard, 1474)…………….2½
Hans Morsink (huisschaker, 1342)……………2
Piet Sinnige (Schaaklust, 1405)…………….2
Barry Broek (Kijk Uit, 1200)……………….2