Caïssa heeft een rijke historie. Het is, opgericht op 15 januari 1922, de oudste schaakvereniging in West-Friesland. Langzamerhand nadert het 100-jarig bestaan en in de aanloop naar dat jubileum zal regelmatig op de website een aflevering uit de serie ‘Caïssa 1922’ verschijnen.
,,Het mag een verblijdend teeken in de schaakwereld heeten, dat het schaakspel zich den laatsten tijd verheugt in een steeds wassend aantal beoefenaars, hetgeen het best tot uiting komt in den groei van den Nederlandschen Schaakbond en het aantal aangesloten clubs. Ook in West-Friesland is de belangstelling voor dit schoonste der spelen zoo vooruitgegaan, dat, naar wij vermoeden, een schaakrubriek in een gevoelde behoefte zal voorzien en zou kunnen meewerken om het schaken in nog breedere kring te verbreiden en op hooger peil te brengen. Nu is ons voornemen wekelijks in deze rubriek te geven: een of meer van annotaties voorziene partijen, een eindspelstudie en een probleem, terwijl tevens een bespreking van verschillende openingen voor verscheidene beginners niet gemist mag worden. Ten slotte zou het zeer op prijs gesteld worden indien alle schaaknieuws uit West-Friesland ons kon worden en zullen vragen, het schaakspel betreffend, door ons zooveel mogelijk beantwoord worden.’’
De redactie van de Nieuwe Hoornsche Courant kondigt op zaterdag 3 januari 1925 uitgebreid de komst van een schaakrubriek aan. Caïssa bestaat dan bijna drie jaar en is de enige schaakvereniging in West-Friesland. Juist ook om West-Fries schaaknieuws in de krant op te nemen wordt de schaakmedewerker een lid van Caïssa en niet een bekende of minder bekende schaker uit Amsterdam of Haarlem, zoals bij andere kranten gebruikelijk is.
P.Th.M. Velzeboer is dan net twee seizoenen lid van Caïssa en hij verzorgt voortaan de schaakrubriek die iedere zaterdag in de Nieuwe Hoornsche Courant verschijnt. In de eerste aflevering behandelt hij de partij tussen dr Eduard Lasker (wit) en George Alan Thomas, op 29 oktober 1912 in Londen gespeeld. Vanwege de magneetaanval kreeg de partij grote internationale bekendheid. Het eerste schaakprobleem is van de hand van de Deen H.C. Hansen en komt uit de Skakbladet van 1912. Wit geeft mat in twee en van de zeven inzenders met de oplossing spelen er twee bij Caïssa: oprichter L. Ruijgrok en penningmeester J. Heideman.
Opvallend is dat inderdaad meer schaaknieuws de Nieuwe Hoornsche Courant haalt. Zo spelen zes man van Caïssa op zondag 25 januari 1925 in hotel De Roskam, aan de Veemarkt, een vriendschappelijke wedstrijd tegen schakers uit Bovenkarspel. De bedoeling was om met twee tientallen achter de tafel te zitten, maar de gasten kunnen niet meer dorpsgenoten vinden. Caïssa zet niet zijn sterkste spelers in en wint met 4-2. De volgende zondag staan in Bovenkarspel zeven partijen op het programma en opnieuw is Caïssa de sterkste: 6-1. In de krant van de volgende dag worden, bij beide wedstrijden, alle partijresultaten vermeld.
Op dinsdag 10 februari worden alle leden van Caïssa verrast door de komst van Euwe, die simultaan geeft. Het gaat evenwel niet om de latere wereldkampioen, maar om zijn oudere broer Willem. Dat hij ook goed kan schaken, merken de 26 deelnemers. Zeventien man verliezen. Ruijgrok, Tensen, Fruin, De Vos, Hooijberg en Over winnen, Hinke, Kreijger en Velzeboer spelen remise. De simultaanwedstrijd begint om 20.00 uur. Euwe gunt iedereen een ruime bedenktijd; pas zes uur later valt de laatste beslissing.
Overigens komt Max Euwe niet veel later ook naar Hoorn. De Nederlands kampioen neemt het op zondag 22 maart op tegen 32 spelers. In de aankondiging in de krant wordt verzocht zich op tijd aan te melden, want ,,’t mocht eens overvol worden en niets is onaangenamer dan zonder gespeeld te hebben met bord en stukken weer op huis aan te gaan’’. Er is verschil tussen de twee broers Euwe. De topschaker is in ruim twee uur klaar en heeft dan dertig partijen gewonnen. Schilder uit Spierdijk wint. Jac. Haring – die acht dagen later twaalf wordt en dan nog geen lid van Caïssa is – houdt Max Euwe op remise.
Caïssa heeft dan al zijn eerste grote succes gevierd. Op dinsdag 10 maart wint het met 6-4 de bondswedstrijd tegen VVV 2 en eindigt met een score van honderd procent op de eerste plaats van de derde klasse A. In de maanden ervoor zijn Morphy (Den Helder) en Aris de Heer 2 (Middenbeemster) geklopt. Voor het begin van de slotwedstrijd is het Hoornse tiental al zeker van het kampioenschap, maar het wil toch ongeslagen blijven.
De ploeg kijkt na korte tijd tegen een 0-2 achterstand aan en buigt die om naar 4-2. De wedstrijd wordt bij 4½-3½ afgebroken. Kopman Ruijgrok heeft een pion meer, de aan het tweede bord zittende Tensen zelfs twee. Via arbitrage krijgt Caïssa er nog anderhalve bordpunt bij en een berichtje daarover haalt de voorpagina van de Nieuwe Hoornsche Courant van dinsdag 17 maart.
Zelf ben ik heel verguld met Velzeboers schaakrubriek van zaterdag 14 februari. Daarin is namelijk de partij tussen Henry Fruin en dominee Bolland opgenomen. Beide spelers zijn sinds kort lid van Caïssa en treffen elkaar op de dinsdagavonden 6 en 13 januari. De partij Tensen-Fruin van 2 oktober 1925 was de oudste Caïssa-partij waarvan de notatie bekend is, maar het record wordt dankzij Velzeboer met bijna negen maanden scherper gesteld.
Fruin-Bolland is het naspelen zeker waard, niet alleen uit historisch oogpunt. Het geeft een beetje aan hoe er kort na de oprichting van Caïssa werd geschaakt.
Henry Fruin-Alfred Bolland 1-0: 1. d4 e6 2. c4 f5 3. Pc3 Pf6 4. Lg5 Lb4 5. Pf3 0-0 6. e3 b6 7. Tc1 d6 8. Le2 Lb7 9. Db3 c5 10. a3 Lxc3+ 11. Dxc3 Pbd7 12. b4 Dc7 13. Ld3 Pe4 14. Lxe4 Lxe4 15. Pd2 Lxg2 16. Tg1 Le4 17. Lh6 Tf7 18. d5 e5 19. f3 Kh8 20. Lg5 h6 21. Lh4 g5 22. Lg3 Lxf3 23. Pxf3 Te8 24. Tc2 Kh7 25. Tcg2 cxb4 26. axb4 b5 27. c5 dxc5 28. bxc5 f4 29. Lxf4 gxf4 30. e4 Dxc5 31. Pg5+ hxg5 32. Dh3+ Kg8 33. Txg5+ Kf8 34. Tg8+ Ke7 35. De6+ Kd8 36. Dxe8+ Kc7 37. Dc8+ Kb6 38. T1g6+ Ka5 39. Dxc5 Pxc5 40. T8g7 Txg7 41. Txg7 Pxe4 42. Txa7+ Kb6 43. Te7 Kc5 44. Txe5 Kd4 45. Txe4+ en zwart geeft op.